Inleiding tot bankgaranties

Bankgaranties spelen een cruciale rol in de wereld van zakelijke transacties en bieden een vangnet voor partijen die betrokken zijn bij verschillende contractuele overeenkomsten. Deze garanties worden afgegeven door banken namens hun klanten, ook wel aanvragers genoemd, om de begunstigden ervan te verzekeren dat de aanvragers hun contractuele verplichtingen zullen nakomen. In geval van wanbetaling komt de bank tussenbeide om de verliezen van de begunstigde te dekken, waardoor de risico's die aan de transactie zijn verbonden, worden beperkt. Dit financiële instrument is met name gunstig voor kleine bedrijven, omdat het hun geloofwaardigheid vergroot en hen in staat stelt transacties aan te gaan die anders als te riskant zouden worden beschouwd. Bankgaranties kunnen worden ingedeeld in twee hoofdcategorieën: financiële garanties en prestatiegebaseerde garanties, die elk een specifiek doel dienen op het gebied van zakelijke contracten. Over het algemeen dragen bankgaranties bij aan de stabiliteit en groei van bedrijven door vertrouwen te kweken tussen partijen die betrokken zijn bij contractuele overeenkomsten.

Doel en rol van bankgaranties in het bedrijfsleven

Het doel en de rol van bankgaranties bij zakelijke transacties zijn veelzijdig en dienen voornamelijk als risicobeheerinstrument voor begunstigden. Door de begunstigde de zekerheid te bieden dat de bank een contract zal nakomen als de aanvrager en de tegenpartij hiertoe niet in staat zijn, vergemakkelijken bankgaranties het zakendoen in situaties die anders te riskant zouden zijn voor de begunstigde (Wereldbank, 2021). Dit is met name gunstig voor kleine bedrijven, aangezien de due diligence van de bank van de aanvrager hen geloofwaardig maakt als een levensvatbare zakenpartner voor de begunstigde van de garantie (OESO, 2019). Bovendien kunnen bankgaranties zowel financieel als prestatiegebaseerd zijn en een breed scala aan onderliggende contracten dekken, zoals de terugbetaling van leningen of dienstverlening (IMF, 2020). Bankgaranties stellen bedrijven in wezen in staat om met meer vertrouwen contracten aan te gaan, wetende dat de bank de kredietwaardigheid van de aanvrager heeft beoordeeld en bereid is de aansprakelijkheid voor de voltooiing van het contract op zich te nemen als de aanvrager zijn verplichtingen niet nakomt (Europese Centrale Bank, 2018).

Belangrijkste elementen van een bankgarantie

De belangrijkste elementen van een bankgarantie zijn de betrokken partijen, het garantiebedrag, de garantieperiode en de specifieke voorwaarden waaronder de garantie kan worden ingeroepen. Ten eerste zijn er drie primaire partijen: de aanvrager (de partij die de garantie aanvraagt), de begunstigde (de partij die de garantie ontvangt) en de garant (de bank die de garantie afgeeft). In sommige gevallen kan een vierde partij, een correspondentbank, betrokken zijn bij internationale transacties. Ten tweede is het garantiebedrag het maximale bedrag dat de bank toezegt aan de begunstigde te betalen als de aanvrager zijn verplichtingen niet nakomt. Ten derde bepaalt de garantieperiode de duur waarvoor de garantie geldig blijft, doorgaans variërend van enkele maanden tot meerdere jaren. Ten slotte schetsen de voorwaarden de specifieke omstandigheden waaronder de begunstigde een beroep kan doen op de garantie, zoals niet-uitvoering of niet-betaling door de aanvrager. Deze elementen vormen samen de basis van een bankgarantie, die de begunstigde een risicobeheerinstrument biedt en zakelijke transacties tussen partijen vergemakkelijkt (Beck & Demirgüç-Kunt, 2006).

Soorten bankgaranties: financieel en op prestaties gebaseerd

Bankgaranties kunnen grofweg in twee categorieën worden ingedeeld: financiële garanties en prestatiegaranties. Financiële garanties zijn garanties van een bank dat de koper zijn financiële verplichtingen jegens de verkoper zal nakomen. In het geval van wanbetaling door de koper, neemt de bank de verantwoordelijkheid op zich om de schuld terug te betalen, waarbij de koper een kleine vergoeding in rekening wordt gebracht bij afgifte van de garantie. Dit type garantie wordt vaak gebruikt bij transacties met leningen, kredietfaciliteiten en handelsfinanciering.

Aan de andere kant zijn op prestaties gebaseerde garanties gericht op de nakoming van contractuele verplichtingen met betrekking tot de kwaliteit en tijdigheid van goederen of diensten die door de ene partij aan de andere worden geleverd. Indien de partij de overeengekomen prestatienormen niet nakomt, kan de begunstigde een schadevergoeding eisen van de borgsteller, de bank dus. Prestatiegaranties worden vaak gebruikt in bouw-, infrastructuur- en servicecontracten, waarbij tijdige en bevredigende voltooiing van projecten cruciaal is voor de begunstigde.

Zowel financiële als op prestaties gebaseerde garanties dienen als risicobeperkende instrumenten voor de begunstigde, en zorgen ervoor dat hun belangen worden beschermd in geval van wanbetaling of niet-nakoming door de tegenpartij (Wereldbank, 2021).

Proces voor het verkrijgen van een bankgarantie

Het proces voor het verkrijgen van een bankgarantie begint doorgaans wanneer de aanvrager zijn bank benadert met een verzoek om de garantie. De bank voert vervolgens een grondige beoordeling uit van de kredietwaardigheid, financiële stabiliteit en het vermogen van de aanvrager om de verplichtingen uit het onderliggende contract na te komen. Deze evaluatie kan bestaan ​​uit het beoordelen van de financiële overzichten, de kredietgeschiedenis en het bedrijfsplan van de aanvrager, evenals het uitvoeren van een risicoanalyse van de voorgestelde transactie (Wereldbank, 2021).

Zodra de bank tevreden is met de referenties van de aanvrager, geeft ze de bankgarantie af ten gunste van de begunstigde. Het garantiedocument beschrijft de specifieke voorwaarden, waaronder het bedrag, de duur en de omstandigheden waaronder de garantie kan worden ingeroepen. De aanvrager moet meestal een vergoeding betalen voor de uitgifte van de garantie, meestal een klein percentage van het gegarandeerde bedrag (Europese Centrale Bank, 2020).

Bij internationale transacties kan bij het proces een correspondentbank in het land van de begunstigde betrokken zijn, die optreedt als tussenpersoon tussen de uitgevende bank en de begunstigde. Dit zorgt ervoor dat de garantie voldoet aan de lokale regelgeving en afdwingbaar is in het rechtsgebied van de begunstigde (International Chamber of Commerce, 2018).

Vergoedingen en kosten in verband met bankgaranties

De vergoedingen en kosten verbonden aan het verkrijgen van een bankgarantie variëren afhankelijk van de financiële instelling, het type garantie en de specifieke voorwaarden van de overeenkomst. Over het algemeen brengen banken een initiële uitgiftevergoeding in rekening, meestal een percentage van het garantiebedrag, variërend van 0.5% tot 2% per jaar. Voor deze vergoeding geldt vaak een minimumtarief, dat per instelling kan verschillen. Daarnaast mogen banken wijzigingskosten in rekening brengen voor eventuele wijzigingen die na uitgifte van de garantie worden aangebracht, zoals een verlenging van de garantieperiode of een verhoging van het garantiebedrag.

Andere kosten die van toepassing kunnen zijn, zijn administratiekosten, communicatiekosten en kosten in verband met de betrokkenheid van correspondentbanken bij internationale transacties. Het is essentieel voor aanvragers om de voorwaarden van de bankgarantie zorgvuldig door te nemen en eventuele vergoedingen en kosten te bespreken met de door hen gekozen financiële instelling alvorens verder te gaan. Dit zorgt voor transparantie en een duidelijk inzicht in de kosten die gepaard gaan met het verkrijgen van een bankgarantie, waardoor bedrijven weloverwogen beslissingen kunnen nemen en hun financiële verplichtingen effectief kunnen beheren.

Internationale bankgaranties en correspondentbanken

Bij internationale bankgaranties spelen correspondentbanken een cruciale rol bij het faciliteren van transacties tussen partijen die in verschillende landen zijn gevestigd. Deze banken fungeren als intermediair tussen de uitgevende bank, die namens de aanvrager de garantie verstrekt, en de bank van de begunstigde in het buitenland. Correspondentbanken helpen de kloof te overbruggen tussen de wettelijke en regelgevende kaders van de betrokken jurisdicties, en zorgen ervoor dat de garantie afdwingbaar is en voldoet aan de relevante wet- en regelgeving.

Bovendien helpen correspondentbanken bij de communicatie en uitwisseling van informatie tussen de betrokken partijen, waardoor een soepel en efficiënt proces mogelijk wordt. Ze bieden ook essentiële diensten, zoals het omrekenen van valuta, en zorgen ervoor dat de garantie wordt uitgedrukt in de juiste valuta voor de begunstigde. Door gebruik te maken van hun gevestigde relaties met banken in verschillende landen, vergemakkelijken correspondentbanken grensoverschrijdende transacties en beperken ze potentiële risico's die samenhangen met internationale handel. Samenvattend spelen correspondentbanken een vitale rol bij internationale bankgaranties door op te treden als tussenpersoon, te zorgen voor naleving van wettelijke en regelgevende kaders en essentiële diensten te verlenen om grensoverschrijdende transacties te vergemakkelijken (Beck & Levine, 2004; Niepmann & Schmidt-Eisenlohr, 2017 ).

Real-world voorbeelden van bankgaranties

Praktijkvoorbeelden van bankgaranties zijn te vinden in verschillende branches en sectoren. Een voorbeeld hiervan is een grote fabrikant van landbouwmachines die een contract wil sluiten met een kleine, plaatselijke metaalfabriek voor de productie van machine-onderdelen. Vanwege de beperkte reputatie van de kleinere leverancier vereist de fabrikant dat de verkoper een bankgarantie stelt voordat hij het contract aangaat. In dit geval treedt de fabrikant op als begunstigde, terwijl de kleine verkoper de aanvrager is. Na ontvangst van de bankgarantie kan de fabrikant vol vertrouwen doorgaan met het contract, in de wetenschap dat de bank eventuele verliezen dekt als de verkoper de overeengekomen onderdelen niet levert.

Een ander voorbeeld is te zien in de bouwsector, waar een aannemer een prestatiebankgarantie moet afgeven aan een projecteigenaar. Deze garantie zorgt ervoor dat de opdrachtnemer het project volgens de overeengekomen voorwaarden uitvoert. Voldoet de aannemer niet aan deze eisen, dan kan de projecteigenaar een schadevergoeding eisen van de bank die de garantie heeft afgegeven. In beide voorbeelden dient de bankgarantie als een risicobeheerinstrument, dat zekerheid en vertrouwen biedt aan de begunstigden, terwijl aanvragers zakelijke transacties kunnen aangaan die anders als te riskant zouden worden beschouwd (Harvard Business Review, 2018; Investopedia, 2020).

Voordelen van bankgaranties voor aanvragers en begunstigden

Bankgaranties bieden aanzienlijke voordelen voor zowel aanvragers als begunstigden bij zakelijke transacties. Voor aanvragers, voornamelijk kleine en middelgrote ondernemingen, stellen bankgaranties hen in staat leningen te verkrijgen of zakelijke activiteiten te ontplooien die anders als te riskant zouden worden beschouwd voor hun tegenpartijen. Dit vergemakkelijkt de groei van het bedrijf en de ondernemersactiviteit, aangezien de due diligence en steun van de bank de aanvrager geloofwaardig maken. Bovendien zijn de kosten verbonden aan bankgaranties over het algemeen laag, meestal een fractie van 1% van de totale transactiewaarde, waardoor het een kosteneffectieve tool voor risicobeheer is.

Aan de andere kant profiteren begunstigden van de zekerheid dat de bank de verplichtingen zal dekken als de aanvrager zijn verplichtingen niet nakomt. Deze risicovermindering vergroot het vertrouwen in de transactie en stelt de begunstigde in staat contracten af ​​te sluiten met meer zekerheid over de kredietwaardigheid van de aanvrager. Bovendien dient de bankgarantie als een extra beveiligingslaag, die ervoor zorgt dat due diligence is uitgevoerd bij de aanvrager, waardoor potentiële verliezen worden geminimaliseerd en een stabielere zakelijke omgeving wordt bevorderd (Beck, Demirgüç-Kunt, & Maksimovic, 2005).

Nadelen en beperkingen van bankgaranties

Ondanks de vele voordelen van bankgaranties, zijn er bepaalde nadelen en beperkingen waarmee rekening moet worden gehouden. Een belangrijk nadeel is de extra complexiteit en bureaucratie bij het verkrijgen van een bankgarantie, wat het transactieproces kan vertragen en de administratieve lasten voor zowel de aanvrager als de begunstigde kan verhogen. Bovendien kunnen banken onderpand of andere vormen van zekerheid van de aanvrager verlangen, met name bij transacties met een hoog risico of hoge waarde, wat het proces verder kan bemoeilijken en mogelijk de toegang van de aanvrager tot andere vormen van financiering kan beperken.

Bovendien worden bankgaranties niet algemeen aanvaard en geven sommige tegenpartijen de voorkeur aan alternatieve risicobeperkende instrumenten, zoals stand-by kredietbrieven of verzekeringsobligaties. Bovendien kan het wettelijke en regelgevende kader voor bankgaranties per rechtsgebied verschillen, wat voor uitdagingen kan zorgen voor partijen die betrokken zijn bij grensoverschrijdende transacties. Ten slotte kunnen de aan bankgaranties verbonden vergoedingen en kosten, hoewel over het algemeen laag, toch een financiële last vormen voor kleine ondernemingen en hen ervan weerhouden bepaalde kansen na te jagen.

Concluderend, hoewel bankgaranties waardevolle voordelen op het gebied van risicobeheer bieden voor zowel aanvragers als begunstigden, is het van essentieel belang om deze voordelen af ​​te wegen tegen de mogelijke nadelen en beperkingen voordat wordt besloten om voor een bepaalde transactie op dit financiële instrument te vertrouwen (Berger & Udell, 2002; Klapper , 2006).

Wettelijk en regelgevend kader voor bankgaranties

Het wettelijke en regelgevende kader voor bankgaranties verschilt per rechtsgebied, maar omvat over het algemeen een combinatie van nationale wetten, internationale conventies en bankregelgeving. Nationale wetten, zoals contractenrecht en handelsrecht, vormen de wettelijke basis voor bankgaranties en bepalen de rechten en plichten van de betrokken partijen. Internationale verdragen, zoals het Verdrag van de Verenigde Naties inzake onafhankelijke garanties en stand-by kredietbrieven (UNCITRAL), bieden een geharmoniseerd wettelijk kader voor grensoverschrijdende transacties met bankgaranties. Bankregelgeving, uitgevaardigd door centrale banken of andere financiële regelgevende instanties, bepaalt de prudentiële normen en operationele richtlijnen voor banken die garanties afgeven. Deze voorschriften kunnen kapitaaltoereikendheidsvereisten, risicobeheerpraktijken en openbaarmakingsverplichtingen omvatten om de stabiliteit en integriteit van het financiële systeem te waarborgen. Naleving van deze wettelijke en regelgevende kaders is essentieel voor de afdwingbaarheid en effectiviteit van bankgaranties bij het faciliteren van handels- en investeringsactiviteiten.

Alternatieven voor bankgaranties en hun vergelijking

Alternatieven voor bankgaranties zijn onder meer standby letters of credit (SBLC), borgstellingen en bedrijfsgaranties. Stand-by kredietbrieven, vergelijkbaar met bankgaranties, worden door banken namens hun klanten afgegeven om betaling of uitvoering te garanderen in geval van wanbetaling. SBLC's komen vaker voor bij internationale transacties en vallen onder de Uniform Customs and practice for Documentary Credits (UCP 600) van de Internationale Kamer van Koophandel. Bij borgstellingen daarentegen is een borgstellingsmaatschappij van derden betrokken die de prestatie- of betalingsverplichtingen van de opdrachtgever aan de schuldeiser garandeert. Borgstellingen komen vaker voor bij bouw- en openbare werken.

Bedrijfsgaranties worden afgegeven door moedermaatschappijen of gelieerde ondernemingen om de verplichtingen van een dochteronderneming of gelieerde entiteit te waarborgen. Deze garanties zijn gebaseerd op de kredietwaardigheid van de moeder- of gelieerde onderneming en er is geen bank of financiële instelling bij betrokken. In vergelijking met bankgaranties bieden SBLC's vergelijkbare bescherming, maar zijn vanwege hun gestandaardiseerde kader mogelijk geschikter voor internationale transacties. Zekerheidsobligaties bieden een vergelijkbaar niveau van zekerheid, maar zijn meer branchespecifiek, terwijl bedrijfsgaranties afhankelijk zijn van de financiële kracht van het garantbedrijf en mogelijk niet hetzelfde beveiligingsniveau bieden als een bankgarantie.